عبدالکریم پادشاه خوارزمی

از دانشنامه‌ی اسلامی


خطاط و شاعر در قرن نهم قمری. معروف به پادشاه و عبدالکریم پادشاه. وى برادر عبدالرحیم انیسى و از خوشنویسان دربار سلطان یعقوب آق قوینلو بود و یعقوبى هم رقم مى ‌کرد.

عبدالکریم به شیوه ‌ى پدر و برادر خود که به شیوه‌ ى انیسى شهرت دارد، مى نوشت و جز نستعلیق همه ‌ى اقلام را استادانه مى ‌نوشت. او در اواخر عمر به پریشانى حواس مبتلا شد و در قطعاتش «کتبه خدا» یا «کتبه زرافه» و «کتبه پادشاه»، رقم مى ‌کرد و به همین مناسبت معروف به عبدالکریم پادشاه بود.

از آثار وى: دیوان شعر؛ یک نسخه «حال نامه‌» عارفى و «روشنایى نامه»، به قلم کتابت جلى متوسط، با رقم: «تمت الکتاب... عبدالکریم بن عبدالرحمن الخوارزمى... سنه ثلاث و ثمانین و ثمان مائه الهجریه»؛ یک صفحه از مرقع شاه طهماسب، به قلم نستعلیق چهار دانگ جلى خوش و نسخ کتابت عالى، با رقم: «کتبه عبدالکریم الخوارزمى» و چندین قطعه‌ى مختلف که در «احوال و آثار خوشنویسان» به آنها اشاره شده است. لازم به ذکر است که وفات صاحب عنوان را سپهر ۹۸۲ ق و صاحب «هنر عهد تیموریان» ۹۹۶ ق آورده‌اند.

منابع

  • اثرآفرینان، زیر نظر: دکتر سید کمال حاج سید جوادی و دکتر عبدالحسین نوایی، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۷، ج۲، ذیل عنوان "خوارزمی، عبدالکریم پادشاه".
شعر فارسی
شعرشناسی * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری
قالب‌های شعر *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی
سبک‌های شعر فارسی * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو
شاعران پارسی گو: همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14